Foto’s: Donald Schalk
Zaterdag 11 januari vulde het ICOON Theater in Amersfoort zich met koorzangers, dirigenten, (kinder)koren, componisten en bestuurders. Een uitverkochte Koornet Werkdag, de conferentie van en voor de Nederlandse koorsector, vond er plaats met dit jaar het thema ‘Als je zingt, maak je vrienden’. De verschillende optredens en workshops in het programma hadden nadruk op de bindende kracht van samenzingen en het belang van sociale veiligheid in jouw koor of zanggroep.
Iets voor tienen ‘s ochtends stond de foyer vol met opgewekt pratende deelnemers. Voorzitter Ruut te Velthuis trapte de dag af in een volgepakte Theaterzaal. Met meer dan 100 deelnemers, nog aangevuld met de jonge zangers van Nieuw Vocaal Amsterdam die later op de dag een optreden gingen verzorgen, startte de eerste workshop onder leiding van componist des vaderlands Anne-Maartje Lemereis. Anne-Maartje nam het publiek mee in een interactief en inspirerend componeerproces. De workshop begon met een korte verkenning van verschillende compositiestijlen en werkwijzen van bekende componisten. Dat zette de oren open voor het eigen creatieve werk: aan het eind van de workshop klonk een wereldpremière van het ter plekke geschreven koorstuk ‘The Nightmare before Netwerk’. Scherpe dissonanten werden niet geschuwd, wat maakte dat alle aanwezige zanger-componisten zeer geconcentreerd hun partij vertolkten!
Na een korte koffiepauze waren vier parallelle workshops te volgen. Sophie Vroegop, onder meer fondswerver bij de Nationale Opera & Ballet, gaf de deelnemers een uitgebreid overzicht van de mogelijkheden op het gebied van fondsenwerving voor koren. In een leerzame en praktische workshop belichtte ze mogelijke ingangen bij verschillende typen organisaties, van fondsenwerving onder particulieren (wat zeer tijdsintensief kan zijn) tot bedrijfssponsoring, waarbij maatschappelijke uitstraling en zichtbaarheid voor het bedrijf van belang is.
Bij de inmiddels 88-jarige profzanger Max van Egmond kon je terecht als je wilde werken aan je dictie en tekstbeleving. Lange -fff, korte -fff, grote hilariteit en een bak ervaring maakte dat de taalgevoeligheid voor het zingen in Brits- en Amerikaans-Engels, Frans, Italiaans, Duits en Latijn onmiddellijk toenam bij de geïnteresseerde deelnemers. De fraai voorgezongen fragmenten en voorbeelden en directe feedback van Max maakten het een leerzame ervaring.
Dirigent Marlou Vriens verzorgde een inspirerende zangworkshop waar je als deelnemer meer het contact kon vinden met de kracht van je eigen stem. Marlou begon met een eigen geschreven 3-stemmige gospel (for inner strength): I will overcome. Ze benaderde de song stapsgewijs met de groep, elke keer werd er vanuit Marlous suggesties en die van de deelnemers iets muzikaals aangevuld om zo het stuk steeds verder te brengen.
Pia Pleijsier en Anaïs de la Morandais werken allebei voor de kinderkooropleiding Nieuw Vocaal Amsterdam en verzorgden een workshop over de werkwijze van het koor. Met een natuurlijk enthousiasme nam Pia de deelnemers mee in het lessysteem van Nieuw Vocaal Amsterdam. Oprichter Caro Kindt was ook aanwezig, evenals leden van het NVA Jeugdkoor. Opvallend was de doorlopende leerlijn die in het hele lessysteem wordt gehanteerd. Anaïs ging vervolgens praktisch – natuurlijk zingend – met de deelnemers en het NVA Jeugdkoor aan de slag om dat ook te laten ervaren.
Daarna ontmoetten alle deelnemers elkaar weer in de Theaterzaal. Een wervelend optreden van de vocal group MAZE Voices luidde de lunchpauze in. Met strakke regie en glimmende outfits smaakte het optreden naar meer. Gelukkig maar, want MAZE en koorleider Merel Martens verzorgden in het middagblok, weer met vier parallelle workshops, ook een drukbezochte workshop Vocal Leadership. Merels eigen arrangement van een bekend nummer blijkt een topkandidaat hiervoor, waar de groep een solmisatie-melodie tegenaan improviseert inclusief een ritmische variant. De effecten van de praktische vocal painting handgebaren hoor je direct terug in de groep, niet alleen door de aanwezige zangers van MAZE maar ook door de deelnemers en zelfs met solistische bijdragen. In een grote kring werden de deelnemers geïnspireerd om veel vrijer met muziek om te gaan.
Na de lunch gaf Zangstudio Haarlem onder leiding van Michel Poels een voorproefje van hun nieuwe voorstelling Koorlog, over sociale veiligheid in een koorgroep. De Klapstoelcantate liet met een treffende knipoog zien hoe je welkom kan worden geheten als nieuwe zanger: “Welkom bij ons koor, ga lekker zitten – nee, niet daar, want daar zit ik altijd”. Stof tot nadenken voor de aansluitende workshop, waarin onder meer een rollenspel werd gespeeld. Alle deelnemers werden koorleden tijdens een repetitie, en één koorlid verstoort de repetitie met commentaar richting dirigent. Een ander koorlid is het daar niet mee eens, en er ontstaat een woordenwisseling. Wat doe je dan? Wie is er verantwoordelijk voor een oplossing? Wanneer betrek je een dirigent of een bestuurslid bij een escalerende situatie? Een gedragscode kan hierbij helpen, waarin je afspreekt hoe je als groep met elkaar om gaat.
Dirigent en arrangeur Ruben Smits verzorgde een workshop over improviserend zingen. Deelnemers zongen korte frases na, en werden omstebeurt uitgenodigd daarop variaties aan te brengen, in toonhoogte of ritme. Soms wisselde het samenzingen zich af met een kleiner koortje van enkele deelnemers, of werd er in tweetallen gewerkt. De workshop bewees dat iedere zanger kan improviseren, het is een kwestie van durven en doen. En het mooie: er zat geen enkel blaadje muziek tussen. Zo kon de klank vrij stromen van zanger naar zanger.
Konden kinderkoor-professionals ‘s ochtends hun hart ophalen aan de werkwijze van Nieuw Vocaal Amsterdam, ‘s middags waren ze zelf aan de beurt. Onder leiding van Peggy Hegeman en Claudia Franzen werd begonnen met een warming-up zoals die gewoonlijk met de kinderen wordt gedaan. Peggy loodste de groep vervolgens door een reeks vocale oefeningen, waarbij steeds werd uitgelegd voor welke leeftijd deze oefeningen het meest geschikt waren, wat het doel was van de oefeningen en hoe je ze kunt aanpassen naar je eigen situatie. Tot slot stelde Claudia het project Geef zang door! voor. Er ontstond een levendige discussie over hoe je meer kinderen aan het zingen kunt krijgen en waar dat het beste kan plaatsvinden.
Vanmiddag was dat in elk geval in de Theaterzaal van het ICOON theater, waar na een korte koffiebreak het Jeugdkoor van Nieuw Vocaal Amsterdam een spetterend afsluitend optreden geeft. Het koor won nog geen jaar geleden de eerste prijs op het Hongaarse kinderkorenfestival Cantemus, en zong onder leiding van dirigent Anaïs de la Morandais een zeer veelzijdig programma, van Bach tot Kodaly, van Mexicaanse volksliedjes tot het door een eigen alumnus gecomponeerde ‘Han’.
Voorzitter Ruut te Velthuis sluit de Koornet Werkdag af en nodigt iedereen nog even te blijven napraten met een hapje en drankje. Tijdens de nazit worden nieuwe en oude vriendschappen nog eens bevestigd. We willen alle deelnemers en medewerkers opnieuw bedanken voor een zeer geslaagde dag!
Naast een inspirerende samenkomst is er tijdens deze Koornet Werkdag ook fijne praktische input opgehaald voor ons werk op het thema sociale veiligheid. Een nieuwe campagne is hierover nu in ontwikkeling, daarover hoor je in de loop van dit jaar meer.
