55% van de Nederlanders van zes jaar en ouder is creatief bezig in de vrije tijd. Dat zijn samen meer dan 9,2 miljoen Nederlanders. Knutselen en tekenen scoren het hoogst (24% doet dat), maar er wordt ook veel gezongen (15%, wat overeenkomt met bijna 1,4 miljoen mensen). Ongeveer één op de drie koren treedt naar buiten toe met hun zang, bij muziektheatergroepen ligt dit percentage op 54%. Verenigingen hebben nog veel moeite om mensen met een beperking of chronische aandoening aan zich te binden. Dat geldt ook voor mensen met een migratie-achtergrond.
De cijfers zijn afkomstig uit de nieuwe Monitor Amateurkunst die het LKCA in oktober 2023 publiceerde. De monitor geeft een beeld van de kunstzinnige vrijetijdsbeoefening door Nederlanders, op basis van de antwoorden van 5000 geselecteerde respondenten.
In de monitor staat ook dat 40% van de 1,4 miljoen zangers in groepsverband zingt, dus in een koorvorm. In bijna de helft van de gevallen gebeurt dat in verenigingsverband, 20% wordt geïnitieerd door een organisatie/instelling of zelfstandige docent/dirigent. Ongeveer 20% van de koorverbanden is ‘informeel’: zij werken zonder een formele structuur. Van de overige groepen is de organisatiestructuur niet bekend.
Nieuw in de monitor is dat er vragen zijn gesteld in het kader van inclusiviteit. Dan blijkt dat onder mensen met een beperking of chronische aandoening het aandeel dat kunstzinnig bezig is even hoog is als onder mensen zonder beperking of aandoening. Wel voeren mensen met een aandoening of beperking hun hobby meestal alleen uit. Zij richten zich eerder op kunstzinnige activiteiten als schrijven of schilderen, dan dat zij bij een koor of een orkest gaan. Er is wel een ontwikkeling dat zij zich meer en meer aansluiten bij podiumkunstvormen, onder invloed van organisaties als Music Unlimited, Buurtbands en Theaterwerkplaatsen.
De monitor keek ook verschillen tussen mensen zonder en met een migratie-achtergrond. Eén van de conclusies is dat het verenigingen niet lukt om personen met een migratie-achtergrond aan zich te binden. Vermoedelijk is een aanzienlijk deel van deze groep informeel georganiseerd. Dat zal ook gelden voor zanggroepen.*
De Monitor Amateurkunst (MAK) is gratis te downloaden van de website van LKCA, zie https://www.lkca.nl/publicatie/monitor-amateurkunst-2023. De monitor wordt om de drie jaar herhaald. Hij bestaat uit een analyse van 5000 respondenten die representatief zijn voor de Nederlandse bevolking.
* Over deze ‘informele groepen’ heeft LKCA voorjaar 2023 een expert meeting georganiseerd met betrokkenen uit verschillende amateurkunstdisciplines. Hun gezamenlijke bevinding was dat ondersteuning van informele amateurkunstgroepen een transitie vraagt van de formele organisatie naar de behoeften en wensen van de informele doelgroep. Zie hierover https://www.lkca.nl/artikel/ondersteuning-informele-amateurkunstgroepen/
Thomas Hessels, 4 december 2023
