Wishful Singing maakt van de noot een deugd voor Long Covid-patiënten

De meeste koren vieren vakantie na een bewogen anderhalf jaar waarin we veel te vaak verdrietig nieuws moesten vernemen over koorzingen. Gelukkig lijkt het tij gekeerd. Tijd om de kracht en de betekenis van zingen te benadrukken. Wishful Singing, de bekende female a cappella groep, geeft het goede voorbeeld met het bijzondere project Zing je sterk waarmee ze Long Covid-patiënten weer in hun kracht laten komen. Een interview met Marjolein Stots van Wishful Singing.

‘Zing je sterk’ haalt geen adem maar laat hem kómen

“Ademen wordt weer leuk. Dat horen we vaak van de deelnemers aan Zing je sterk. De angst gaat ervan af bij Long Covid-patiënten, het vertrouwen keert terug. Dat leidt soms tot behoorlijke emoties. Ik herinner me een sessie waarin meerdere deelnemers én ikzelf met tranen in de ogen voor het scherm zaten. Dit programma maakt het nodige los. Niet alleen de spieren, ook de geest.”

Dat zegt Marjolein Stots, tweede alt in female a cappella groep Wishful Singing. Het kwintet is druk bezig met Zing je sterk, een onlineprogramma waarmee Long Covid-patiënten kunnen werken aan hun herstel. Koornetwerk Nederland sprak met Marjolein, een paar dagen na een fysiek (en gestreamd) Zing je sterk-concert in De Vereeniging in Nijmegen waarin de liedjes uit het programma voor het eerst op het podium gebracht werden. En passant werd de bijbehorende CD gepresenteerd. Daarnaast loopt er een crowdfunding om Zing je sterk breder uit te rollen: op de wachtlijst staan al 400 mensen die willen deelnemen aan komende edities. Ofwel: hoog tijd om de kracht van zingen weer eens centraal te zetten!

Hoe kwamen jullie op het idee van Zing je sterk?

“De English National Opera (ENO) bracht in januari 2021 ENO Breathe naar buiten. Het idee is dat de combinatie ademtherapie/zingen een bijdrage levert aan het herstel van Long Covid-patiënten. In onze eigen omgeving zagen we hoe lang de negatieve gevolgen van corona kunnen doorwerken. We zochten contact met ENO maar zij werden zo overstelpt door alle aandacht… Daarop hebben we ons eigen programma samengesteld. Zing je sterk is dus geïnspireerd op ENO Breathe maar het is wel ons eigen project geworden.”

Jullie hebben dat heel snel op poten gezet. Hoe kwam dat?

“Tijdens de coronapandemie begonnen we, samen met Herman Finkers, al vrij snel met het online aanbieden van de cursus Gregoriaans, een basis- en een vervolgcursus. Maar we brachten ook een kerst- en adventsproject uit. Zo hadden we op onze website en social media al een online cursusinfrastructuur waarin Zing je sterk heel goed past. Dat maakte dingen als inschrijven en het delen van video’s redelijk simpel.”

Hoe ziet het programma eruit?

“Het neemt zes weken in beslag. De deelnemers volgen elke week een onlinesessie waaraan gemiddeld 15 mensen deelnemen. Daarnaast kunnen ze kijken naar video’s die we speciaal daarvoor hebben opgenomen in TivoliVredenburg. Daarin laten we, aan de hand van liedjes, zien hoe je de adem als het ware vanzelf kunt laten komen. Dat is voor velen een eyeopener want het idee dat je adem ‘moet halen’ zit zo vastgeroest in ons denkpatroon. Als je zingt, ga je meer uitademen en dat zorgt ervoor dat de inademing daarna vanzelf volgt, als een reflex. De deelnemers hebben daar direct profijt van.”

Jullie werken nauw samen met longartsen en fysio- en ademtherapeuten. Hoe ziet dat eruit?

“Klopt, het Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen is bijvoorbeeld erg geïnteresseerd in Zing je sterk. Longarts Anneke van Veen – en ook Judith Herder van Meander Medisch Centrum in Amersfoort – reageerden enthousiast op een oproepje aan medici om mee te kijken naar de effecten van dit programma. Via een speciale app gaat het CWZ deelnemende patiënten volgen om die effecten te kunnen meten. De eerste resultaten moeten nog bekend worden, maar uit soortgelijke metingen in Engeland blijkt bijvoorbeeld al dat patiënten een betere conditie ervaren en dat de angstindex sterk terugloopt.”

Wie verzorgen de onlinesessies?

“De sessies worden geleid door professionele zangdocenten, van binnen en buiten Wishful Singing. Er hebben nu al 150 mensen meegedaan aan Zing je sterk waaronder best veel mensen die voor het eerst zingen onder begeleiding. In september starten we met 25 groepen om zoveel mogelijk deelnemers van de wachtlijst een plek te kunnen bieden.”

Naast de fysieke component is het mentale aspect zeker zo belangrijk…

“Zeker. Het lotgenotencontact dat vanuit de sessies ontstaat, is onbetaalbaar. Mensen blijven hangen, wisselen allerlei ervaringen uit… Alleen al het idee dat je niet de enige bent die Long Covid heeft, betekent veel voor de patiënt. Sommige deelnemers zijn zo moe dat ze de sessies liggend moeten volgen. Daar is uiteraard alle begrip voor, bij zowel de andere deelnemers als bij de docenten. Daardoor voelt iedereen zich serieus genomen.”

Welk repertoire gebruiken jullie in Zing je Sterk?

“We kozen rustige, ontspannen muziek die bijdraagt aan een goede ademstroom én muziek met teksten die je erdoorheen helpen, die energie of juist troost geven. De muziek is afkomstig van over de hele wereld en nodigt echt uit om mee te zingen. We hebben Damani Leidsman en Madhu Singh, twee inspirerende gastzangers, uitgenodigd om muziek aan te dragen voor ons project. Zij hebben ook meegewerkt aan de oefenvideo’s en het slotconcert. De meeste liedjes worden meesterlijk begeleid op de piano door Bert van den Brink. Hij weet van de meest simpele ademoefening nog muziek te maken met zijn improvisatietalent.”

Jullie zijn een crowdfunding gestart om Zing je sterk breder te kunnen uitrollen. Want dat is hard nodig?

“Er staan inmiddels al 400 mensen op de wachtlijst die het programma ook willen volgen, dus de behoefte is groot. In september starten we een nieuwe editie, en daarna weer in november. Maar daarvoor hebben we meer docenten nodig die het programma kunnen begeleiden. Bovendien: als Wishful Singing gaan we straks natuurlijk ook weer het land in om te zingen dus hebben we zelf minder tijd om dit te blijven doen. We zijn al heel blij dat de stichting Vrienden van CWZ een bijdrage levert aan de medische monitoring van het project, maar met een crowdfunding kunnen we zoveel meer. Belangrijk, want de deelname aan Zing je sterk moet gratis blijven. Gelukkig zitten we al op tweederde van ons streefbedrag, dus dat ziet er goed uit. Bovendien hebben we de liedjes uit Zing je sterk op een cd gezet waarvan de opbrengst ook ten goede komt aan het project.”

Hoe is Wishful Singing de coronatijd verder doorgekomen?

“Eigenlijk heel goed. Naast de onlineprojecten hebben we ook optredens kunnen doen voor radio en televisie. Dat was fijn, want daardoor hadden we een doel waar we met onze twee nieuwe zangeressen, Marleen van Os en Stella Brüggen, naartoe konden werken. De inkomsten die wegvielen door alle gecancelde uitvoeringen hebben we behoorlijk goed kunnen compenseren met de verkoop van – alleen vorig jaar al – 6.000 onlinecursussen.”

Maar jullie gaan het land dus weer in?

“Zeker, met Der müde Tod. Dat is een stille film uit 1921 van Fritz Lang. Componist Steven Kamperman heeft er aansprekende muziek bij geschreven, die naadloos op de film past. De film wordt vertoond en wij zingen de muziek live. Bijzonder is dat de film een reactie was op de Spaanse Griep van 1916. De link met deze tijd is er dus ook! Strekking van het verhaal: de Dood is het moe om steeds weer nieuwe slachtoffers te maken en geeft een vrouw drie kansen om haar gestorven geliefde terug te halen. In september en oktober zijn er 15 voorstellingen in den lande, voornamelijk in kerkgebouwen. We kijken er enorm naar uit om weer op te treden.”