Nu het vaccinatieprogramma Covid-19 ‘loopt’, krijgt Koornetwerk Nederland steeds vaker de vraag voorgelegd of koren een vaccinatie verplicht mogen stellen om leden toe te laten tot repetities en uitvoeringen. Het is een complex én gevoelig vraagstuk waarbij tal van factoren, belangen, standpunten en gevoelens een rol spelen.
Verplichting?
Om te beginnen kan het bestuur van een koor een lid niet verplichten om zich te laten vaccineren. De individuele vrijheid van de burger staat namelijk voorop. Die kan alleen worden overruled met wetgeving van een hoger, algemeen belang.
Het bestuur kan de leden wel vragen om zich te laten vaccineren om tot een repetitie of uitvoering te worden toegelaten. Dat verzoek kun je bijvoorbeeld opnemen in de huishoudelijke regels. Maar als een lid zich niet wil laten vaccineren en om die reden niet mag repeteren van het bestuur, is de kans groot dat er spanningen of conflicten ontstaan. Daar zit niemand op te wachten.
Overigens wordt in de hele discussie nogal eens over het hoofd gezien dat een vaccinatie vooralsnog alleen de gevaccineerde beschermt en nog niets lijkt te zeggen over de veiligheid van de andere koorleden.
Vaccinatiebewijs
Ook aan de vraag of je als koor om een vaccinatiebewijs mag vragen, zitten de nodige haken en ogen. Gerrit-Jan Zwenne, hoogleraar recht en informatiemaatschappij van de Universiteit Leiden: “De overheid zelf moet heel terughoudend zijn met het vragen om een vaccinatiebewijs. Want dat zou feitelijk dicht in de buurt komen van een indirecte vaccinatieplicht. Voor particuliere organisaties, zoals verenigingen, kán dat anders liggen.”
Een complicerende factor is dat de privacywet AVG strenge voorwaarden stelt aan het vastleggen en bewaren van gezondheidsgegevens. Dat is, op een enkele uitzondering na, niet toegestaan. Zo’n uitzondering is bijvoorbeeld de uitdrukkelijke – in vrijheid afgegeven – toestemming van het individu.
Overigens komt er in Europees verband een discussie over vaccinatiebewijzen en -certificaten op gang. Een aantal landen – Griekenland, Denemarken, Estland en Israël – overweegt om straks om vaccinatiebewijzen te vragen. Het is niet ondenkbaar dat de Nederlandse overheid onder invloed van die discussie straks met nieuwe inzichten komt over toepassing en gebruik van vaccinatiebewijzen.
Positie Koornetwerk Nederland
Koornetwerk Nederland kan helaas geen dichtgetimmerd formeel-juridisch advies geven over het vaccinatievraagstuk bij koren. Het gaat immers om een medisch onderwerp met tal van aspecten die ook wij niet allemaal kunnen overzien. Daarom roepen we koorbesturen op om de eigen verantwoordelijkheid te nemen met afweging van alle belangen, standpunten en gevoelens. Respect voor ieders positie in een dialoog tussen bestuur, dirigent en de leden moet daarin leidend zijn.
Dit artikel is geschreven op basis van inzichten die ons bekend waren op de datum van publicatie, 2 maart 2021.